Op 4 maart 2020 vond de eerste Zeeuwse inspiratiedag cultuureducatie plaats in Slot Oostende, Goes. Meer dan honderd bezoekers uit alle hoeken van het Zeeuwse cultuuronderwijs bezochten het evenement. Wat hebben we gedaan op 4 maart?
- Onder begeleiding van dagvoorzitter Ruben Maes gingen de bezoekers met elkaar in gesprek over de staat van het cultuuronderwijs in Zeeland.
- Gedeputeerde Anita Pijpelink moedigde in haar toespraak de culturele sector aan om bruggen te bouwen tussen de Zeeuwse eilanden.
- Wetenschapsjournalist Mark Mieras legde uit wat creativiteit doet het met brein van een kind en het belang van creativiteit in de menselijke ontwikkeling.
- Tijdens de tien verschillende deelsessies konden deelnemers zich informeren en laten inspireren door verschillende kundige sprekers. Scroll naar beneden voor alle deelsessies.
- Kunstenaar Ramon de Nennie vroeg deelnemers hun wensen voor de toekomst op een viltje te schrijven en knutselen. Want op viltjes ontstaan de beste ideeën.
- Leo Adriaanse, Loes Meeuwisse, Eefje Simons en Ronald Kox gingen tijdens het panelgesprek in discussie over Zeeuwse cultuureducatie.
- De dag werd prachtig samengevat in acht korte delen door spoken word artiest Jos Rouw. Lees de voordracht hier onder!
Wat kan Cultuurkwadraat voor jou betekenen?
Foto's: Martijn Fincke
Dagafsluiting door Jos Rouw
Deel 1
‘We gaan beginnen’ zegt Ruben de presentator
Vier uur precies en niet een beetje later
We gaan een beetje luisteren, beetje praten
Kunst komt van twee kanten: het is iets om mee te maken
Cultuuronderwijs, hoe breng je dat een stapje verder?
Misschien een goed begin gehad, hoe kun je dat verlengen?
Of misschien is de wil er wel maar is de weg nog onzichtbaar
Blijf lopen, mensen, blijf lopen, er is licht daar
Plus de juiste mensen om een vliegwiel te maken
We denken samen na, hoor de tandwielen kraken
Samen weet je meer, natuurlijk doen we wel mee
Goed begin van de dag, it’s a beautiful day
Deel 2
En dan: Anita Pijpelink, we weten wie ‘t is
Gedeputeerde Cultuur, was docent Geschiedenis
Ze had het over de kracht van de zintuiglijke waarneming
Kunst komt naar binnen vanaf buiten als een aardbeving
Maar de aanloop heeft voeten in de aarde
Dus wees duidelijk over de toegevoegde waarde
De intrinsieke kracht van de kunst en cultuur
De intrinsieke kracht van de kunst en cultuur…
Als je wordt meegezogen in het moment
Op het Abdijplein en bijna vergeet waar je bent
Dat blijft je bij, de rest van je leven
Het is bezongen, beschilderd, gezegd en geschreven
Maak het samen, al sta je in je eentje voor de klas:
je ontketent een beweging die jou later nog verrast
Over de muur – en weer terug
Deel 3
Beste mensen, het leven is een Proeftuin!
...Muziekeducatie
We zagen Sjef Hermans die zei
ieder kind heeft recht op muziek
en zo is het
We zagen Gerard Verkuil
die kinderen laat genieten
van klassieke muziek
Zo zie je maar dat
een goede docent
wonderen kan verrichten
Even later zagen we
een jongetje dat zei
ik hoop dat er een dj komt
Maar dat heeft er vast niks mee te maken
Hoe dan ook komen oud en nieuw steeds bij elkaar
Paul Simon gebruikte een stukje van Bach
bij het schrijven van Bridge Over Troubled Water
Oud en nieuw, je draagt het allemaal bij je
Het wordt deel van je
Jessica van Dierendonck zei niet voor niets:
kunst gaat over onszelf
Deel 4
Tja, kunst:
hebben we dan niks beters te doen?
Mark Mieras nam ons mee naar het verleden.
Hadden ze toen niks beters te doen?
Van 40.000 jaar geleden naar hier
De biologische noodzaak van plezier
De basis van een leven lang leren
Waar zit de kennis? Toch zeker ergens wel…
waarschijnlijk opgesloten tussen hersencel
en hersencel – dat zijn zinnige verbindingen
Onderhoud ze goed, maak innige verbindingen
Het kompas leidt een kind langs verwachtingen
Door drukke dagen en stille overnachtingen
En dan de verrassing, de vallende trein
Wat is hier gebeurd, wat kan het dan zijn?
Bied die verrassing, buiten de lijntjes, durf te stunten
Loop door het bos op een puntje puntje puntje…
Daar begint de kunst.
Deel 5
Maar wat ís kunst?
Net als u ben ik een nieuwsgierige, onderzoekende Zeeuw…
Dus ik heb het even gegoogled.
De Ierse schrijver Oscar Wilde zei:
kunst is de meest intense vorm van individualisme
die de wereld ooit gekend heeft.
De Russische schrijver Leo Tolstoj zei juist:
kunst is een manier om verbinding te leggen
tussen mensen, zodat we hetzelfde kunnen voelen
onmisbaar voor de vooruitgang
van mens en maatschappij
Volgens mij is kunst houvast in de razernij
rust in een gehaaste tijd, kunst staat stil
bij een ik en draagt dan bij aan een wij
Mark Mieras zegt eigenlijk:
kunst moet er in de jonge jaren zijn
De wereld is groot! Er zijn zoveel manieren
om ernaar te kijken
Kwestie van leren, experimenteren
Kennismaken, afhaken? Opnieuw proberen
Steeds nieuwe paden bewandelen in het brein
maakt je wegwijs in de wereld
en maakt kunst een manier van zijn
Deel 6
Bij het panelgesprek hoorden we Ronald Kox van het LKCA beginnen met, zoals hij zei, een ‘fout voorbeeld’. En ik herkende het. ‘Je moet lezen.’ Ik dacht aan de leeslijst, vroeger op de middelbare school. ‘Je moet lezen.’ Ik dacht: ‘Ik moet helemaal niks.’
Dus daar zat ik, in mijn examenjaar, tegenover de leraar Nederlands voor het mondeling examen. Zes van de twaalf boeken had ik niet gelezen. Ik vertelde en vertelde en vertelde. En meneer De Blaeij knikte en knikte.
Ik rondde af met mijn meest filosofische vondst. Hij glimlachte en zei: ‘Je hebt een zeven. Je weet wel veel van verhalen, voor iemand die ze niet heeft gelezen.’
Leve de fantasie!
Deel 7
Zeelandbreed, over de eilanden heen
De infrastructuur versterken, bruggen bouwen
Een sterk netwerk achter de leraar
En dan met elkaar meekijken: leer maar
Want de klok gaat vooruit, TikTok, TikTok
Maak iets met niets, precies dat is hiphop
Kijk naar wat er is, droom van wat er kan zijn
Er gaat goud schuil in het gekrabbel in de kantlijn
De burgemeester zegt dat het om het proces gaat
Los van de middelen: het komt van je binnenste
Bewaak de omgeving waarin dat op kan bloeien
Zodat iedereen vol verwondering op kan groeien
En zich veilig kan uiten – elk kind heeft ‘t
We zijn spelende wezens – elk kind leeft ‘t
En elk onderwerp wordt een avontuur of een reis
Een kans met de stimulans van cultuuronderwijs
Neem het op in je curriculum, punt, nu
Foto's: Martijn Fincke
Deelsessies 2020
Deelsessies ronde I
Jos Rouw | Welk verhaal heb jij te vertellen over cultuuronderwijs? Probeer spoken word!
Welk verhaal heb jij te vertellen over cultuuronderwijs? Wil je dat in een spannende vorm gieten? Probeer spoken word!
Deze voordrachtskunst is flink in opmars. Het gaat erom dat je een zelfgeschreven tekst pakkend voordraagt, waarbij ritme, tempo en timing net zo belangrijk zijn als de woorden. In deze workshop ontdek je hoe je jouw verhaal kort maar krachtig overbrengt.
Jos Rouw (1988) groeide op in Zeeuws-Vlaanderen. Hij is schrijver, copywriter en spoken word-performer. Hij las voor op Radio 1, droeg voor bij o.a. Paginagroots en Woorden Worden Zinnen, en presenteert maandelijks het spoken word-event Woordwaarde in de Drvkkery in Middelburg.
Marjan Ruiter en Karina Leijnse, Zeeuws Museum | Aan de slag: deelnemers activeren binnen jouw instelling
De Werkplaats is een essentieel onderdeel van het Zeeuws Museum. Dé plek waar alle bezoekers uitgedaagd en aangemoedigd worden om zelf actief te onderzoeken: aanraken, voelen, kijken, bladeren... In deze workshop gaat Marjan Ruiter, directeur van het Zeeuws Museum, in op de vraag: hoe kun je kinderen en jongeren verleiden om te veranderen van een passieve consument naar een actieve deelnemer? Aan de hand van een praktijkvoorbeeld gaat ze met jou op zoek naar manieren die passen binnen jouw culturele instelling of school.
Pieter Mols, ContraPunt | Van cultuur onderwijs maken
Het belangrijkste doel van het landelijke programma Cultuureducatie met Kwaliteit is om kunst en cultuur op te nemen in het hart van het onderwijs en de culturele infrastructuur in dienst te stellen van cultuur in het onderwijs. Kort gezegd: Van cultuur onderwijs maken.
In deze sessie kijken we naar de manier waarop cultuureducatie in Nederland is vormgegeven, onderzoeken we de relatie tussen de manier waarop we naar kinderen kijken, ons kindbeeld, en hoe we van daaruit onderwijs en leren inrichten. Dit verbinden we met de uitgangspunten van Cultuureducatie met Kwaliteit. We beantwoorden vragen als: waar komt het idee van Cultuureducatie met Kwaliteit vandaan? Wat betekent dat eigenlijk: Van cultuur onderwijs maken? En wat zijn mooie voorbeelden uit het land?
Vera Meewis en Chantal de Bonth, LKCA | Over het ‘wat’ en ‘hoe’ van integratie met kunst
Bianca Runge, Kinderkunstweek | Kinderkunstweek Inspiratieworkshop
In deze workshop gaan docenten kort aan de slag met het beschouwen van kunst. Hoe kun je kinderen van jongs af aan bijbrengen wat iets tot kunst maakt? Want wat is kunst eigenlijk? Waarom is het vaak zo duur? Misschien weet je het zelf ook niet... Je ziet namelijk elke dag plaatjes, maar wanneer is zo'n 'plaatje' een kunstwerk?
Daarna gaan we aan de slag met het Kinderkunstweek thema van dit jaar: Binnenstebuiten, huis in de kunst. Bianca Runge, beeldend kunstenaar, geeft handige tips en voorbeelden aan de hand van het Kinderkunstweek-boek en natuurlijk gaan we zelf aan de slag. Docenten krijgen praktische handvatten om in de klas te gebruiken.
Deelsessies ronde II
Ronald Kox, LKCA | Aan de slag met Curriculum.nu
Tijdens deze sessie laat Ronald Kox van het LKCA je kennis maken met de acht Grote Opdrachten en gaan we er kort mee aan het werk.
Chris Kuypers, LCGW | Sturen op geluk - interactieve lezing over integraal beleid.
Projectgroep Proeftuin Muziekeducatie | Proeftuin borging Muziekeducatie
Wil jij starten met muziek op school, of ben je al langer bezig op dit gebied? In een korte sessie neemt de projectgroep Proeftuin Muziekeducatie je mee in de ins- en outs.
De Proeftuin Muziekeducatie zet de vraag van het onderwijs centraal. Of je nu wilt proeven of excelleren, graag helpen wij jou om muziek in de klas duurzaam te borgen. Ook als je ideeën hebt voor samenwerking met muziekpartners buiten de school, het voortgezet onderwijs of de BSO. De proeftuin kan je helpen om een project van de grond te krijgen. Tijdens deze sessie gaan we hierover met elkaar in gesprek.
Esther van der Veldt, FCP | Regelingen Fonds voor Cultuurparticipatie
Het Fonds voor Cultuurparticipatie stimuleert het meedoen aan cultuur. Zij geven subsidie aan culturele initiatieven in het hele land. Voor projecten op school en in de vrije tijd.
In deze deelsessie vertelt Esther van der Veldt, programma adviseur educatie, over het Fonds en de diverse regelingen voor educatie- en participatieprojecten zoals Cultuureducatie met Kwaliteit (in samenwerking met Cultuurkwadraat) en Versterking Cultuureducatie vmbo. Ook is er de mogelijkheid om in gesprek te gaan over jouw eigen project.
Cultuurkwadraat | Goed cultuuronderwijs maak je samen! Wat kunnen Cultuurkwadraat en De Cultuurbus voor jou betekenen?
Wil jij praktische handvatten voor creativiteitsontwikkeling van jouw leerlingen? Ben je benieuwd naar financieringsmogelijkheden voor scholing, advies en coaching? Ben je cultuurprofessional en wil je de lessen en workshops die je geeft aan leerlingen graag verder ontwikkelen? Of ben je benieuwd naar welke culturele bestemmingen De Cultuurbus rijdt?
Kom dan tijdens de inspiratiebijeenkomst langs in De Cultuurbus. We vertellen je er graag meer over!